 previous article in this issue | next article in this issue  |
|
Document Details : Title: Een typologie van vooraleer-zinnen Subtitle: Graden van syntactico-semantische dependentie Author(s): VAN DEN EYNDE, Karel , SMESSAERT, Hans Journal: Leuvense Bijdragen - Leuven Contributions in Linguistics and Philology Volume: 92 Issue: 3-4 Date: 2003 Pages: 175-199 DOI: 10.2143/LB.92.3.2022885 Abstract : Een corpus van vooraleer-zinnen werd getest op drie syntactische karakteristieken. Met het criterium van proportionaliteit onderzoeken we de substitueerbaarheid met adverbiale pronomina. We onderscheiden "externe" proportionaliteit met dan of wanneer van "interne" proportionaliteit met voordien. Een tweede criterium betreft de mogelijkheden tot vooropplaatsing van de vooraleer-zin. Daarbij maken we een onderscheid tussen de eigenlijke eerste zinsplaats en de aanlooppositie met of zonder verwijswoord ("dubbele markering"). Ten derde gaan we de cleftingmogelijkheden (de "binariseerbaarheid") na, zowel van de vooraleer-zin als van de equivalente adverbiale pronomina. De vormen van implicationele hiërarchie tussen deze syntactische criteria resulteren in een typologie met vijf verschillende syntactico-semantische netwerken van vooraleer-constructies. Een hoge graad van semantische dependentie gaat samen met maximale proportionaliteit, vooropplaatsingsmogelijkheden en clefting. Bij de laagste graad van dependentie ontbreken alle proportionaliteit en cleftingsmogelijkheden en is vooropplaatsing beperkt tot de aanlooppositie. De tussenliggende subcategorieën vertonen als gemeenschappelijk kenmerk de interne proportionaliteit met voordien en de mogelijkheid tot vooropplaatsing maar geven geen eenduidig beeld voor clefting. Het toepassen van clefting op dit type vooraleer-zinnen lijkt echter wel een hogere graad van dependentie te induceren. De vooraleer-zinnen van de laatste twee types kunnen - alhoewel ze worden gekarakteriseerd door afwezigheid van proportionaliteit met wanneer, dan en voordien, de onmogelijkheid tot clefting en beperkingen op de vooropplaatsing - worden opgevat als lexicalisaties van valentieplaatsen en hebben dus van alle types de hoogste graad van dependentie. |
|
