 previous article in this issue | next article in this issue  |
|
Document Details : Title: Die besesene Schwester Agnes, Ein Schwesternspiegel des 15. Jahrhunderts aus dem Haus Ten Orten in Herzogenbusch Subtitle: Edition der Berliner Handschrift mit Kommentaren und Untersuchungen Author(s): BORRIES, Ekkehard Journal: Ons Geestelijk Erf Volume: 70 Issue: 1 Date: maart 1996 Pages: 10-61 DOI: 10.2143/OGE.70.1.2003415 Abstract : Uit Ten Orten in ’s-Hertogenbosch, een huis van zusters van het gemene leven, is een geestelijke tekst uit de vijftiende eeuw afkomstig die anoniem overgeleverd is. Het betreft een leergesprek van een zuster die door een demon bezeten is, met een biechtvader en enige medezusters. De tekst is overgeleverd in verschillende redacties en bewerkingen die verspreid zijn over een groot gebied dat zich uitstrekt van de Nederlanden via Hessen en Beieren tot in het Alemannische taalgebied en de Elzas. De betreffende handschriften zijn afkomstig uit verschillende religieuze orden en semi-religieuze gemeenschappen. In dit artikel wordt de korte, Middelnederlandse redactie uitgegeven, die helemaal voortkomt uit de gedachtenwereld en de spirituele traditie van de Moderne Devotie. De inhoud van de tekst is gericht op de toenmalige, praktische behoeften van samenwonende zusters. De weloverwogen vormgeving van de tekst ondersteunt de pragmatische intentie ervan. Beschouwd tegen de achtergrond van de gehele tekstgeschiedenis, blijkt de tekst wat zijn concept betreft een ingenieuze bijdrage aan de literaire cura monialium ten dienste van verscheidene hervormingsbewegingen. De tekst biedt ook een goed uitgangspunt voor de studie van het bredere verband waarin hij tot stand gekomen en overgeleverd is, zoals de omgang met literatuur die — zo karakteristiek voor die tijd — gericht is op didactische effectiviteit, evenals de complexiteit van het laatmiddeleeuwse auteurschap. Proberen we het genre van de tekst te bepalen dan kunnen we, de inhoud en de functionele eigenschappen, de voornaamste structuurelementen en het specifieke geïntendeerde publiek in aanmerking nemend, deze tekst de werkomschrijving van zusterspiegel geven. |
|
