 previous article in this issue | next article in this issue  |
Preview first page |
Document Details : Title: 'Teken en voorloper van Gods barmhartigheid voor allen' Subtitle: Schillebeeckx’ ecclesiologie tijdens het Tweede Vaticaans Concilie Author(s): VAN ERP, Stephan Journal: Tijdschrift voor Theologie Volume: 54 Issue: 4 Date: 2014 Pages: 334-349 DOI: 10.2143/TVT.54.4.3200491 Abstract : Als Edward Schillebeeckx in zijn latere leven wordt gevraagd naar zijn oordeel over het Tweede Vaticaans Concilie bekent hij dat hij zich in zijn beschouwingen en evaluaties van destijds heeft moeten inhouden. Volgens hem was het concilie een ‘compromisconcilie’ met veel tekortkomingen die te wijten waren aan de machtsverhoudingen en het pluralisme in het toentertijd aanwezige wereldepiscopaat.1 Het was volgens hem ook een ‘liberaal concilie’, dat wil zeggen een concilie dat de kenmerken droeg van het westerse liberalisme, de verworvenheden van de verlichting en de Franse revolutie. De kerk maakte volgens Schillebeeckx tijdens het concilie een moderne inhaalslag en was daarin bepaald niet progressief. Integendeel, toen het concilie goed en wel was afgesloten, brak er enkele jaren later in 1968 onder studenten en intellectuelen een volgende revolutie uit die juist tekeerging tegen de voor bepaalde groepen negatieve consequenties van de liberale maatschappij. Zo liep het concilie achter de feiten aan en bracht het naar Schillebeeckx’ opvatting ook in theologische zin niet zozeer iets nieuws, maar bevestigde het vooral datgene wat zijn eigen generatie theologen al eerder had beweerd. Het negatieve effect van het concilie was een verdergaande polarisatie die tijdens het concilie de bisschoppen al had verdeeld, maar die nadien ook zijn weerslag zou hebben op de gelovigen, met verliezers aan beide kanten. What did Schillebeeckx’s theological contribution to the council as the advisor to the Dutch bishops and as an academic theologian actually entail? This article offers an analysis of the literature he produced during and in some cases just before or after the council. The author addresses the issue of the relation between Church and world, particularly in his commentary of Gaudium et spes, which at that time was still a preliminary draft, entitled ‘Schema 13’. The first part of this article offers a comprehensive survey of Schillebeeckx’s writing during the council and of the secondary literature on his reception and influence. Considering the amount of material on Schillebeeckx in the history of the reception of the council, it has to be said that his influence during the council was considerably stronger than in studies of the council that appeared later. In the second part of the article, the author sets out his position towards the different sides within the world’s episcopate and the Church in general, and offers some critical comments on an all too progressive reading of Schillebeeckx’s involvement in the Church of his time. This is followed by a description of the outlines of his ecclesiology and his idea of the Church as sacrament of the world, which can be regarded as one of the most fundamental aspects of his theology and perhaps also of the council. Schillebeeckx believed that the council was a starting point and should not be considered as the new status quo. The ecclesiology of the council would have a major impact on his own theology. The theological hermeneutics he developed shortly after the council are characterized by the continuous re-interpretation of authoritative texts from the tradition by the community of faith in the light of the signs of time and vice versa. |
|
